มะขามป้อม กินอย่างไรให้ได้ประโยชน์สูงสุด!

มะขามป้อม (Indian gooseberry) เป็นพืชที่ขึ้นทั่วไปในอินเดีย ตะวันออกกลาง และบางประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีชื่อที่เรียกแตกต่างกันออกไปในแต่ละภูมิภาค ถือเป็นพืชที่สำคัญในด้านการแพทย์อายุรเวทแบบดั้งเดิม และการดูแลสุขภาพหลากหลายแขนง เป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูง และมีคุณค่าทางสมุนไพรด้วย โดยใช้ประโยชน์จากส่วนต่าง ๆ ของมะขามป้อม แต่ที่นิยมใช้ในการทำยามากที่สุด คือ ผลมะขามป้อม และรู้ไหมว่ามะขามป้อมนั้นมีข้อดีอีกมากมาย ในบทความนี้ SGE ขอพาทุกคนไปรู้จักถึงคุณประโยชน์ต่าง ๆ ของมะขามป้อมกันและทานอย่างไรให้ได้ผลดีที่สุด ตามไปดูเลย . . .

มะขามป้อม เป็นสมุนไพรที่ชาวอินเดียใช้มาหลายพันปีแล้ว เพราะเป็นยาอายุวัฒนะ ซึ่งชาวอินเดียเรียกสมุนไพรหรือผลไม้ชนิดนี้ว่า อมาลกะ (Amalaka) แปลว่า พยาบาล สะท้อนให้เห็นว่าสรรพคุณของมะขามป้อมนั้นมีมากมายเหลือเกิน และเป็นผลไม้ประจำจังหวัดสระแก้วอีกด้วย

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ของมะขามป้อม► ต้น เป็นไม้ยืนต้น ขนาดกลาง สูงประมาณ 7 เมตร เปลือกค่อนข้างเรียบเกลี้ยง► ใบ เป็นใบเดี่ยว สีเขียว เรียงตัวอยู่ตรงข้ามกัน และอยู่ชิดกัน เรียงอยู่บนกิ่งย่อยขนาดเล็ก รูปขอบขนาน เรียงสลับ กว้าง 0.25 – 0.5 เซนติเมตร ยาว 0.8 – 12 เซนติเมตร เส้นแขนงใบไม่ชัดเจน ก้านใบสั้นมาก► ดอก มีขนาดเล็ก แยกเพศ มีดอกตัวผู้และดอกตัวเมียอยู่ปะปนกันจำนวนมาก แต่จะอยู่บนกิ่ง หรือต้นเดียวกัน มีกลีบเลี้ยง 6 กลีบ ดอกสีขาว หรือขาวนวล ดอกเพศผู้ มีเกสรตัวผู้ 3 อัน ฐานรองดอกมีต่อม 6 ต่อม ดอกเพศเมีย มีฐานรองดอกเป็นรูปถ้วย ขอบถ้วยหยัก รังไข่มี 3 ช่อง หลอดท่อรังไข่ปลายแยกเป็น 2 แฉก ไม่เท่ากัน► ผล เป็นทรงกลม เนื้อหนา 1.2 – 2 เซนติเมตร ผลอ่อนมีสีเขียวอ่อน ผลแก่มีสีเขียวอ่อนค่อนข้างใส มีเส้นริ้ว ๆ ตามยาว มี 6 เส้น เนื้อผลรสฝาดเปรี้ยว ขมและอมหวาน เปลือกหุ้มเมล็ดแข็งมี 6 เส้น เมล็ดมี 6 เมล็ด สีน้ำตาลดำ

อย่างไรก็ตาม . . . มะขามป้อม จัดเป็นผลไม้เพื่อสุขภาพและเป็นสมุนไพรพื้นบ้านอีกชนิดหนึ่ง เพราะมีสารต้านอนุมูลอิสระอย่าง วิตามินซีสูงมาก โดยประโยชน์มะขามป้อม หรือสรรพคุณมะขามป้อมนั้นมีมากมาย และยังใช้เป็นยารักษาโรคบางชนิดได้อีกด้วย เพราะมะข้ามป้อมนั้นอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิด ที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย เช่น วิตามินเอ, วิตามินบี 3, วิตามินซี, ธาตุแคลเซียม, ธาตุฟอสฟอรัส, ธาตุเหล็ก และยังประกอบไปด้วย คาร์โบไฮเดรต, ใยอาหาร เป็นต้น

ยกตัวอย่างตารางแสดงการเปรียบเทียบคุณค่าทางอาหารของมะขามป้อม 100 กรัม กองโภชนาการ กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข รายงานสารอาหารของลูกมะขามป้อมสด เปรียบเทียบกับลูกมะขามป้อมแช่อิ่ม ในส่วนที่กินได้ 100 กรัม และสารอาหารที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย ดังนี้ สารอาหารผลสดแช่อิ่มหน่วยพลังงาน58.00222แคลลอรี่น้ำ84.1037.60กรัมไขมัน0.500.60กรัมคาร์โบไฮเดรต14.3059.80กรัมเส้นใยอาหาร2.401.00กรัมโปรตีน0.700.50กรัมแคลเซียม2939มิลลิกรัมฟอสฟอรัส2118มิลลิกรัมเหล็ก0.51.2มิลลิกรัมวิตามินเอ100หน่วยสากลวิตามินบี10.030.02มิลลิกรัมวิตามินบี20.040.09มิลลิกรัมไนอะซิน0.20.1มิลลิกรัมวิตามินซี2763มิลลิกรัม

คุณรู้หรือไม่ว่า! วิตามินซีในน้ำคั้นจากผลของมะข้ามป้อมนั้น มีมากกว่าน้ำส้มคั้นประมาณ 20 เท่า ซึ่งมะขามป้อมลูกเล็ก ๆ 1 ผล จะมีปริมาณวิตามินซี เท่ากับส้ม 1-2 ผลเลยทีเดียว เนื่องจากมะขามป้อมมีรสเปรี้ยว รสฝาด อาจจะรับประทานยากสำหรับบางคน การรับประทานมะขามป้อมนั้น ควรปรุงรสให้อร่อย ด้วยการนำมะขามป้อมมาผ่าเอาเมล็ดออกให้เหลือแต่เนื้อ แล้วนำมาใส่ พริก เกลือ น้ำตาล นำมาตำพอแหลกก็ใช้ได้ แต่ทั้งนี้ควรรับประทานก่อนนอน หรือช่วงตื่นนอนใหม่ ๆ หรือขณะที่ท้องว่าง สำหรับวิธีลดความฝาดของมะขามป้อมนั้น ทำได้โดยการนำไปแช่น้ำเกลือ ด้วยการนำมะขามป้อมมาล้างให้สะอาด และลวกด้วยน้ำร้อน แล้วนำไปแช่ในน้ำเกลือที่เค็มจัด ทิ้งไว้ประมาณ 2 วัน รสฝาดก็จะหายไปนั่นเอง 🤩👍

💕 ประโยชน์ของมะข้ามป้อม

• แหล่งของวิตามินซีสูง มะขามป้อมมีวิตามินซีสูงมากกว่าส้มและผลไม้อีกหลายชนิด เนื่องจากมีสารแทนนินและโพลิฟีนอล ที่ช่วยป้องกันไม่ให้วิตามินซีสลายตัว และทำให้วิตามินซีคงตัวได้นานขึ้น

• แก้กระหาย หากรู้สึกกระหายน้ำ การรับประทานมะขามป้อมสดจะช่วยลดอาการกระหายน้ำได้ และหากดื่มน้ำเปล่าตามลงไป ยิ่งจะทำให้ชุ่มคอมากขึ้น

• บรรเทาหวัด ลดอาการเจ็บคอ ในมะขามป้อมมีสารแทนนินและมีวิตามินซีสูง รสเปรี้ยวของมะขามป้อมสามารถละลายเสมหะได้เป็นอย่างดี สมัยโบราณมีการนำมะขามป้อมไปคั้นน้ำดื่ม หรือนำมาอมกับเกลือ นอกจากลดอาการเจ็บคอได้แล้ว ยังทำให้ชุ่มคอ เสียงใส และป้องกันเสียงแห้งได้อีกด้วย

• ลดไข้ วิตามินซีและสารแทนนินที่มีอยู่สูงในมะขามป้อม มีส่วนช่วยส่งเสริมระบบการทำงานของร่างกาย เมื่อเริ่มรู้สึกไม่สบาย ให้นำมะขามป้อมมาคั้นน้ำดื่ม เนื่องจากมะขามป้อมเป็นยาเย็นจึงช่วยระบายความร้อนออกจากร่างกายได้

• ลดอาการเลือดออกตามไรฟัน จากผลการวิจัยพบว่า วิตามินซีที่มีอยู่สูงในมะขามป้อมนั้นมีประสิทธิภาพดีกว่าวิตามินซีสกัด เพราะมีส่วนประกอบของสารอื่น ๆ อีกหลายชนิด จึงทำให้ร่างกายดูดซึมนำไปใช้ได้ดี และทำให้อาการเลือดออกตามไรฟันดีขึ้น

• แก้อาการท้องผูก วิตามินซีในมะขามป้อมช่วยส่งเสริมระบบการขับถ่าย ส่วนยางของมะขามป้อมมีฤทธิ์ในการระบาย จึงมีการนำมาสกัดเป็นยาระบาย แต่หากรับประทานมากเกินไปอาจท้องเสียได้

• ช่วยยับยั้งกระบวนการแบ่งตัวของเซลล์มะเร็ง จากผลการทดลองสารสกัดน้ำจากผลมะขามป้อมพบว่า มะขามป้อมช่วยลดขนาดก้อนมะเร็งในหนูทดลองได้ แต่ไม่ได้หมายความว่า ผลการทดลองนี้ยังไม่สามารถการันตีว่า จะใช้ในคนได้ผลดีแค่ไหน ยังคงต้องรองานวิจัยเพิ่มเติมต่อไป

😘 ข้อแนะนำ ข้อควรระวัง ทานมะขามป้อมอย่างปลอดภัย โดยทั่วไปแล้ว การรับประทานมะขามป้อมค่อนข้างมีความปลอดภัย เมื่อรับประทานในปริมาณปกติจากอาหาร แต่มีข้อควรระวัง ดังนี้

• หญิงมีครรภ์ และคุณแม่ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตร ควรหลีกเลี่ยงที่จะรับประทาน เนื่องจากยังไม่พบข้อมูลยืนยันความปลอดภัย

• มะขามป้อมอาจก่อให้เกิดภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือรอยช้ำในบางราย ผู้ที่มีภาวะเหล่านี้ ควรระมัดระวังในการรับประทานให้มากขึ้น หรือปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน รวมถึงผู้ที่ต้องเข้ารับการผ่าตัดควรหยุดรับประทานมะขามป้อมอย่างน้อย 2 อาทิตย์ เพื่อความปลอดภัย

• ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ควรระวังในการรับประทานเป็นพิเศษ และปรึกษาแพทย์เสมอ เนื่องจากมะขามป้อม อาจส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง จึงอาจมีความจำเป็นในการปรับชนิด และขนาดยาโดยแพทย์หากต้องการรับประทาน

• ผู้ป่วยโรคไต ควรหลีกเลี่ยงการรับประทานมะขามป้อม เนื่องจากตามหลักทฤษฎีพบว่า การรับประทานมะขามป้อมกับสมุนไพรบางชนิด เช่น ขิง, บอระเพ็ด, กำยาน อาจส่งผลให้การทำงานของตับในผู้ป่วยโรคไตแย่ลง แต่ยังไม่ทราบแน่ชัดว่าการรับประทานมะขามป้อมเพียงอย่างเดียวจะส่งผลเหมือนกันหรือไม่

• ในปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลรายงานถึงปฏิกิริยาของมะขามป้อมกับยาหรือสมุนไพรอื่น ๆ

• การใช้มะขามป้อม จัดเป็นยารสเปรี้ยว ฝาด เย็น สำหรับผู้ที่หนาวเย็นง่าย ไม่ควรกินมะขามป้อมมากต่อเนื่องเกินจำเป็น

• ผู้ที่มีปัญหาเลือดจาง ใส เหลวกว่าปกติ ไม่ควรทานมากทานประจำ

• ผู้ที่แน่นท้องแบบไฟธาตุน้อย ให้ระวังปริมาณในการทาน หรือให้ปรับธาตุอาหารสมุนไพรที่ทาน ให้มีความอุ่นร้อนเพิ่มขึ้น

• สำหรับยาน้ำแก้ไอสูตรผสมผงมะขามป้อม ผู้ป่วยเบาหวานที่ไม่สามารถควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดได้ ผู้ป่วยที่ท้องเสียง่าย เนื่องจากมะขามป้อมมีฤทธิ์เป็นยาระบาย

❝ ประโยชน์มากมายเลยจริง ๆ สำหรับมะขามป้อม 😍 ถือเป็นอีกหนึ่งสมุนไพรที่ได้รับความนิยมมาตั้งแต่สมัยโบราณ เป็นไม้ยืนต้นที่ให้ร่มเงาและความชุ่มชื้น เป็นอาหารและยารักษาโรคได้ดี ซึ่งอุดมไปด้วยวิตามินและแร่ธาตุหลายชนิดนั่นเอง หวังว่าบทความนี้จะทำให้ผู้อ่านเพลิดเพลินไม่มากก็น้อย สามารถติดตาม บทความอื่นๆ ได้ที่นี่ ❞ ที่มา Sgethai